ਮੁੱਖ ਲੇਖ

ਡਾ. ਸ.ਸ. ਛੀਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀਮੁਲਕਦਾਵਿਕਾਸਤਿੰਨ ਗੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਕਰਦਾ ਹੈ: ਕੁਦਰਤੀਸਾਧਨ, ਊਰਜਾਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆਂ-ਲਿਖਿਆਂ ਦੀਗਿਣਤੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਧਨਵਸੋਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟਹਨ। ਮੁਲਕਦਾਖੇਤਰਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਖੇਤਰਦਾ 2.5 ਫੀਸਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਵਸੋਂ 17.6 ਫੀਸਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਾਧਨਸਿਰਫ 4 ਫੀਸਦੀਹਨ। ਪੜ੍ਹਿਆਂ-ਲਿਖਿਆਂ ਦੀਗਿਣਤੀ ਅਜੇ ਵੀ 100 ਵਿਚੋਂ 74 ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਗਿਣਲਿਆਜਾਂਦਾ …

ਡਾ. ਬਲਕਾਰ ਸਿੰਘ ਸਿਆਸਤ ਬੇਸ਼ੱਕ, ਸਮਕਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਡਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਤੁਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਬੋਲਬਾਲਿਆਂ ਵਾਲੀ ਗੁਰਮਤਿ, ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਬੋਲਬਾਲਿਆਂ ਵਾਲੀ ਸਿਆਸਤ ਹੋ ਗਈ …

ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਪਲਾਹੀ ਛੋਟੀ ਮੋਟੀ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅਣਦਿਸਦੇ ਰਾਹਾਂ ਉਤੇ ਨਿਕਲ ਜਾਣਾ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸੰਗਿਠਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਹਾਲਤ ਕਿੰਨੇ ਭੈੜੇ ਹਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਦਲਾਲਾਂ ਦਾ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਤੰਤਰ …

ਹਮੀਰ ਸਿੰਘ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਣੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਰਟੀ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸਿਤਾਰੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਗਰਦਿਸ਼ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਈ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁ ਧਰਮੀ, ਬਹੁ ਭਾਸ਼ਾਈ, ਬਹੁ ਨਸਲੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫੈਡਰਲ ਬਣਾਉਣ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ …

ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਪਲਾਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ-ਲਿਖਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚਕੰਮਕਰਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਿੱਖਿਆ ਖੋਜ ਵਿੱਚਵੀਅਹਿਮਭੂਮਿਕਾਅਦਾਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰਦੇਸ਼ਦੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਹਾਲ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ 33 ਫ਼ੀਸਦੀ, ਯਾਨੀ ਇੱਕ-ਤਿਹਾਈਪੋਸਟਾਂ ਖ਼ਾਲੀਪਈਆਂ ਹਨ।ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਈ ਆਈਟੀਵਿੱਚਵੀ 34 ਫ਼ੀਸਦੀਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਅਧਿਆਪਕਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਲੋਕਸਭਾਵਿੱਚਦੇਸ਼ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚਕੰਮਕਰਨਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀਅੰਕੜੇ ਪੇਸ਼ਕੀਤੇ ਗਏ। ਦੇਸ਼ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ …

ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਸੱਤਾ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀਇਮਰਾਨਖ਼ਾਨ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ‘ਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤਕਰਕੇ ਪਰਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੈਬਨਿਟਮੰਤਰੀਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਵਲੋਂ ‘ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦਾਲਾਂਘਾਖੋਲ੍ਹਣ’ਦੀਸੰਭਾਵਨਾਜਤਾਈ ਗਈ ਹੈ।ਅਗਲੇ ਸਾਲਮਨਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਪਹਿਲੀਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕਦੇਵ ਜੀ ਦੇ 550 ਸਾਲਾਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਮੌਕੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦਾਲਾਂਘਾਖੋਲ੍ਹਣਲਈਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਫ਼ੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲਕਮਰਜਾਵੇਦਬਾਜਵਾ ਨੇ …

ਬੀਰ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਉਂਜ ਤਾਂ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਮਜਮੂਈ ਚੋਣਾਂ ਜਮਹੂਰੀ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦਾ ਉਤਸਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਐਤਕੀਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਪਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਹਿਜ਼ ਕਲਪਨਾ ਹੀ ਸੂਖਮ ਮਨੁੱਖੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਬੇਚੈਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। 1952 ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ …

ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਆਖਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਲਗਭਗ 1200 ਸਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣੇ ਰਹੇ ਭਾਰਤ-ਵਰਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ‘ਸਦ’ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਹੀ ਉਠੀ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਅਤਿਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਪੰਦਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ‘ਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਵਲੋਂ ਲੋਧੀ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ‘ਰਾਜੇ …

ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਪਲਾਹੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਨਾਲ ਬਲਤਕਾਰ ਹੋ ਹਰੇ ਹਨ। ਬਲਾਤਕਾਰ ਉਪਰੰਤ ਲੜਕੀਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਇਸ ਪਸ਼ੂ-ਪੁਣੇ ਦਾ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਬੂਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਆਓ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਉਤੇ ਇਕ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਲਾਨਾ 35 ਤੋਂ …

ਰਾਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬਦੀ ਸਿਆਸੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾਵਾਂ ਚੱਲਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀਆਰਥਿਕ-ਸਮਾਜਿਕਮਸਲਿਆਂ ਦੇ ਹੱਲਲਈ ਜੋ ਸਿਆਸਤਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਲਈਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਹ ਸਿੱਖੀ ਦੀਰਵਾਇਤੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਆਧਾਰਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਧਾਰਾਅਤੀਤਵੱਲਝਾਕਦੀ ਹੈ, ਸਿੱਖ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾਸਰੋਤਮੰਨਦੀ ਹੈ, ਮਹਾਰਾਜਾਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਆਦਰਸ਼ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਨਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਸਥਾਪਿਤਕਰਦੀ ਹੈ। …