ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰੇ ਨਾਲ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ: ਪ੍ਰਵੀਣ ਕੁਮਾਰ

ਹਰਿਆਵਲ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਹਰਿਤ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਭਿਆਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ‘ਇੱਕ ਥਾਲੀ, ਇੱਕ ਥੈਲੀ’ ਅਭਿਆਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਹਰਿਆਵਲ ਪੰਜਾਬ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਹਰਿਤ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਭਿਆਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅੱਜ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪ੍ਰੈਸ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕਰਦਿਆਂ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੰਯੋਜਕ ਪ੍ਰਵੀਣ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਭਿਆਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਸਾਫ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਜਨਤਾ ਅਤੇ ਸੰਤ ਸਮਾਜ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ, ਸਵੈਸੇਵੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਮਹੋਤਸਵ ਦੌਰਾਨ ਲੰਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਸਪੋਜ਼ੇਬਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੂੰ ਸਟੀਲ ਦੀ ਥਾਲੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵੰਡਣ। ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਕਿ੍ਰਆ ਕਾਫੀ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਂਤ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਚਾਲਕ ਸੰਦੀਪ ਕਸ਼ਯਪ, ਗੋ ਸੇਵਾ ਮੁੱਖ ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਡਾ. ਪ੍ਰਦੀਪ, ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟ ਨੋਡਲ ਅਫ਼ਸਰ ਡਾ. ਸੁਮਨ ਮੋਰ ਅਤੇ ਪੰਚਨਦ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਸਟੀਅਰਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਾਕੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਪ੍ਰਵੀਣ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਰੂਪ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਅੱਠ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪਾਂ ਜਿਵੇਂ ਜਲ, ਅੱਗ, ਧਰਤੀ, ਹਵਾ, ਆਕਾਸ਼, ਚੰੰਦਰਮਾ, ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਯਜਮਾਨ-ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸਭ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਸ਼ਵਮੂਰਤੀ ਸਾਰੀਆਂ ਜੀਵ ਜਾਤਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਰੀਰ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਚੇਤਨ-ਅਚੇਤਨ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਵ ਪਿਤਾ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਪਿਤਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਲੇ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਉਪਰੋਕਤ ਘਟਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੱਠ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਦਰਅਸਲ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਦਾ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰੇ ਨਾਲ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੁਲੇ ਵਿੱਚ ਫੈਂਕਿਆ ਗਿਆ ਪਲਾਸਟਿਕ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਬਹਿ ਕੇ ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰਾ ਸੀਵਰੇਜ ਨਿਕਾਸੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਫੈਲਿਆ ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਪਲਾਸਟਿਕ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਰਿਸਾਵ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਤਰ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰੇ ਦੇ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਰਵਰਤਾ ਘਟਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਤਬ ਮੀਨਾਰ ਵਰਗੇ ਕਚਰੇ ਦੇ ਢੇਰ ਦਾ ਮੁਲ਼ ਘਟਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਹੀ ਹੈ। ਕਚਰੇ ਦੇ ਢੇਰ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਰੂਪੀ ਰਾਖਸ਼ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਗਲਦਾ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਲਾਉਣ ’ਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਚਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰੇ ਨੂੰ ਜਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਖਰਾਬ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ 90 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਿ ਕੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਜਾਨਲੇਵਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੱਛੀਆਂ, ਕਚਊਏ, ਗਾਈਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਨਿਗਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਰਸਾਇਣ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਕੈਂਸਰ, ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਥਾਲੀਆਂ, ਕਟੋਰੀਆਂ, ਗਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਚੀਜ਼ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਕੈਂਸਰਕਾਰਕ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਡਿਸਪੋਜ਼ੇਬਲ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਲੈਣਾ ਦੋਨੋ ਪਾਪ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ 2025 ਨੂੰ ਹਰਿਤ, ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਫ ਮਹਾਕੁੰਭ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਥੈਲਾ ਇੱਕ ਥਾਲੀ ਅਭਿਆਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਕਿ੍ਰਯਾਨਵਯਨ ਪਰਿਆਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਫਲ ਹੋਇਆ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਕਪੜੇ ਦੇ ਥੈਲਿਆਂ ਅਤੇ ਥਾਲੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਥੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕਚਰਾ ਘਟ ਸਕੇ। ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ 120 ਗ੍ਰਾਮ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਚਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਸ਼ਰਧਾਲੂ 1200 ਟਨ ਕਚਰਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿੱਚ 10.25 ਲੱਖ ਸਟੀਲ ਦੀਆਂ ਥਾਲੀਆਂ, 13 ਲੱਖ ਕਪੜੇ ਦੇ ਥੈਲੇ, 2.5 ਲੱਖ ਸਟੀਲ ਦੇ ਗਲਾਸ ਮੁਫਤ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਰਿਆਵਰਣ ਸਵੱਛਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਹਰ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਦੇਸ਼ਵਿਆਪੀ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਹਰਿਤ ਕੁੰਭ ਅਭਿਆਨ ਸਫਲ ਹੋਇਆ।